شروع آپانديس (التهاب و عفونت آپانديس) علائم كمي دارد. درد در وسط شكم است و گاهي كم و زياد ميشود. در اين مرحله بيمار بياشتهاست، ولي ميتواند كارهايش را انجام دهد.
پس از چند ساعت درد شديدترشده و به تدريج بيشترين شدت درد در قسمت پاييني و راست شكم احساس خواهد شد. در اين مرحله تهوع ايجاد ميشود، ولي استفراغ چنداني وجود ندارد.
گرچه آپانديسيت در همه سنين شايع است، ولي در نوجواني بيشترين شيوع را دارد و از هر هزار نوجوان، دو نفر را در سال مبتلا ميكند.
علت اين بيماري، بستهشدن لوله باريك داخل زائده آپانديس است كه ميتواند به التهاب و تورم اين زائده منتهيشده و موجب عفونت شود.
برخي افراد تصور ميكنند كه آنتي بيوتيك ها ميتوانند التهاب آپانديس را درمان كنند. اما در واقع آپانديس فقط با جراحي درمان ميشود و آنتي بيوتيك ها نيز در بهبودي فرد بيمار، پس از جراحي موثرند.
تنها راه درمان آپانديسيت، عمل جراحي و درآوردن فوري آپانديس است. جراحي سريع خطر پاره شدن آپانديس را كاهش ميدهد
نكته مهم در مورد آپانديس اين است كه بايد از بيماريهاي مشابه افتراق داده شود. بر خلاف تصوراتي كه به تازگي ايجاد شده، معاينه و سير بيماري مهمترين راه اين افتراق است و سونوگرافي گرچه كمككننده است، ولي اگر بخواهيم جاي معاينه و مصاحبه پزشك و بيمار را بگيرد بسيار گمراهكننده خواهد بود. با چند مثال اين موضوع روشنتر خواهد شد:
1-بيماري كه درد در قسمت پاييني و راست شكم دارد، ولي چند روز متوالي اين درد را داشته است به احتمال زياد مبتلا به آپانديسيت نيست، زيرا آپانديس در مدت كوتاهي ـ حداكثر 48 ساعت ـ به طول انجاميده و اگر جراحي نشود سير بدي پيدا ميكند. چنين دردهايي ميتواند نتيجه عفونتهاي لگني در خانمها باشد يا در اثر بيماريهاي التهابي روده مثل كرون ايجاد شده باشد.
2- تب ملايمي در سير بيماري ايجاد ميشود، ولي تب شديد كه بيشتر از 5/38 درجه باشد ميتواند نشانه يكبيماري عفوني مثل آبسههاي شكمي باشد.
3- پرسيدن زمان شروع آخرين عادت ماهيانه در زنان بسيار مهم است. حاملگي خارج رحمي گاهي علائمي دقيقا شبيه آپانديس خواهد داشت و تاخير عادت ماهيانه ميتواند آن را مشخص كند.
4- در دختران جوان، اواسط دوره عادت ماهيانه يعني حدود دو هفته بعد از تاريخ آخرين عادت، ممكن است در محل تخمدان راست يعني دقيقا جاي آپانديس، دردي مشابه آپانديسيت ايجاد شود. اين درد ساعاتي بعد برطرف شده، ولي ماه بعد تكرار ميشود و اين نكته مهمي در افتراق خواهد بود.
5- علاوه بر معاينه و شرح حال، آزمايش خون و ادرار هم به تشخيص كمك ميكند. آپانديس آزمايش ادرار باعث ميشود بيماري هايي مثل سنگ كليه و عفونتهاي ادراري كه ميتواند علائم آپانديسيت را تقليد كند، تشخيص داده شود.
سنگ كليه باعث ميشود خون در ادرار ظاهر شود و عفونت ادراري هم باعث ظهور گلبولهاي سفيد و باكتري فراوان در ادرار ميشود.
علل عفونت آپانديس
علل انسداد مجراي آپانديس ممكن است اين موارد باشند:
* به وسيله مواد مدفوعي، انگل ها و يا رشد بيش از حد سلول هاي دهانه آپانديس
* بزرگ شدن بافت لنفاوي ديواره آپانديس در اثر عفونت در دستگاه گوارش يا در نقاط ديگر بدن
* بيماري هاي التهابي روده مانند كرون و كوليت اولسروز (كوليت زخمي)
* وارد شدن آسيب و ضربه به شكم
خطرات عفونت آپانديس
آپانديس متورمي كه پر از مايع و چرك است، ممكن است خونرساني را متوقف كند. با توقف خونرساني ديوارهي آپانديس ضعيف ميشود و برخي اوقات پاره ميشود.
با پاره شدن آپانديس، چرك در شكم منتشر ميشود و ممكن است حفرهي شكم را عفوني كند و يا آبسهي شكمي ايجاد كند
در برخي بيماران مانند بچهها، سير ايجاد آن سريع است و از زمان ايجاد درد و سوراخ شدن آپانديسيت چند ساعت بيشتر طول نميكشد.
تشخيص بيماري در افراد مسن و زنان باردار نيز مشكل تر است.
تشخيص آپانديس بيشتر باليني است و در صورتي كه علايم واضح باشند ممكن است پزشك تصميم به جراحي فوري بگيرد، زيرا در صورت تاخير، خطر پارگي آپانديس افزايش مييابد.
در صورت نياز پزشك براي تشخيص از آزمايش خون و شمارش گلبول هاي سفيد، عكس راديوگرافي، سونوگرافي و حتي لاپاروسكوپي استفاده ميكند.
شروع آپانديس (التهاب و عفونت آپانديس) علائم كمي دارد. درد در وسط شكم است و گاهي كم و زياد ميشود. در اين مرحله بيمار بياشتهاست، ولي ميتواند كارهايش را انجام دهد.
پس از چند ساعت درد شديدترشده و به تدريج بيشترين شدت درد در قسمت پاييني و راست شكم احساس خواهد شد. در اين مرحله تهوع ايجاد ميشود، ولي استفراغ چنداني وجود ندارد.
گرچه آپانديسيت در همه سنين شايع است، ولي در نوجواني بيشترين شيوع را دارد و از هر هزار نوجوان، دو نفر را در سال مبتلا ميكند.
علت اين بيماري، بستهشدن لوله باريك داخل زائده آپانديس است كه ميتواند به التهاب و تورم اين زائده منتهيشده و موجب عفونت شود.
برخي افراد تصور ميكنند كه آنتي بيوتيك ها ميتوانند التهاب آپانديس را درمان كنند. اما در واقع آپانديس فقط با جراحي درمان ميشود و آنتي بيوتيك ها نيز در بهبودي فرد بيمار، پس از جراحي موثرند.
تنها راه درمان آپانديسيت، عمل جراحي و درآوردن فوري آپانديس است. جراحي سريع خطر پاره شدن آپانديس را كاهش ميدهد
نكته مهم در مورد آپانديس اين است كه بايد از بيماريهاي مشابه افتراق داده شود. بر خلاف تصوراتي كه به تازگي ايجاد شده، معاينه و سير بيماري مهمترين راه اين افتراق است و سونوگرافي گرچه كمككننده است، ولي اگر بخواهيم جاي معاينه و مصاحبه پزشك و بيمار را بگيرد بسيار گمراهكننده خواهد بود. با چند مثال اين موضوع روشنتر خواهد شد:
1-بيماري كه درد در قسمت پاييني و راست شكم دارد، ولي چند روز متوالي اين درد را داشته است به احتمال زياد مبتلا به آپانديسيت نيست، زيرا آپانديس در مدت كوتاهي ـ حداكثر 48 ساعت ـ به طول انجاميده و اگر جراحي نشود سير بدي پيدا ميكند. چنين دردهايي ميتواند نتيجه عفونتهاي لگني در خانمها باشد يا در اثر بيماريهاي التهابي روده مثل كرون ايجاد شده باشد.
2- تب ملايمي در سير بيماري ايجاد ميشود، ولي تب شديد كه بيشتر از 5/38 درجه باشد ميتواند نشانه يكبيماري عفوني مثل آبسههاي شكمي باشد.
3- پرسيدن زمان شروع آخرين عادت ماهيانه در زنان بسيار مهم است. حاملگي خارج رحمي گاهي علائمي دقيقا شبيه آپانديس خواهد داشت و تاخير عادت ماهيانه ميتواند آن را مشخص كند.
4- در دختران جوان، اواسط دوره عادت ماهيانه يعني حدود دو هفته بعد از تاريخ آخرين عادت، ممكن است در محل تخمدان راست يعني دقيقا جاي آپانديس، دردي مشابه آپانديسيت ايجاد شود. اين درد ساعاتي بعد برطرف شده، ولي ماه بعد تكرار ميشود و اين نكته مهمي در افتراق خواهد بود.
5- علاوه بر معاينه و شرح حال، آزمايش خون و ادرار هم به تشخيص كمك ميكند. آپانديس آزمايش ادرار باعث ميشود بيماري هايي مثل سنگ كليه و عفونتهاي ادراري كه ميتواند علائم آپانديسيت را تقليد كند، تشخيص داده شود.
سنگ كليه باعث ميشود خون در ادرار ظاهر شود و عفونت ادراري هم باعث ظهور گلبولهاي سفيد و باكتري فراوان در ادرار ميشود.
علل عفونت آپانديس
علل انسداد مجراي آپانديس ممكن است اين موارد باشند:
* به وسيله مواد مدفوعي، انگل ها و يا رشد بيش از حد سلول هاي دهانه آپانديس
* بزرگ شدن بافت لنفاوي ديواره آپانديس در اثر عفونت در دستگاه گوارش يا در نقاط ديگر بدن
* بيماري هاي التهابي روده مانند كرون و كوليت اولسروز (كوليت زخمي)
* وارد شدن آسيب و ضربه به شكم
خطرات عفونت آپانديس
آپانديس متورمي كه پر از مايع و چرك است، ممكن است خونرساني را متوقف كند. با توقف خونرساني ديوارهي آپانديس ضعيف ميشود و برخي اوقات پاره ميشود.
با پاره شدن آپانديس، چرك در شكم منتشر ميشود و ممكن است حفرهي شكم را عفوني كند و يا آبسهي شكمي ايجاد كند
در برخي بيماران مانند بچهها، سير ايجاد آن سريع است و از زمان ايجاد درد و سوراخ شدن آپانديسيت چند ساعت بيشتر طول نميكشد.
تشخيص بيماري در افراد مسن و زنان باردار نيز مشكل تر است.
تشخيص آپانديس بيشتر باليني است و در صورتي كه علايم واضح باشند ممكن است پزشك تصميم به جراحي فوري بگيرد، زيرا در صورت تاخير، خطر پارگي آپانديس افزايش مييابد.
در صورت نياز پزشك براي تشخيص از آزمايش خون و شمارش گلبول هاي سفيد، عكس راديوگرافي، سونوگرافي و حتي لاپاروسكوپي استفاده ميكند.